جایگاه و ارزش صبر :: مجتبی کلانتری

«صَبر» در لغت به معنای شکیبایی،[1] حفظ نفس از اضطراب و سکون و آرامش یافتن آن است.[2]

علمای اخلاق نیز تعاریف متعددی برای صبر آورده اند که استاد ارجمند اخلاق، علامه محمد مهدی نراقی (رِضوانُ الله تعالی علیه ) در کتاب ارزشمند جامع السعادات صبر را چنین بیان نموده است: «صبر یعنی ثبات و آرامش نفس در سختی‌ها و بلاها و مصائب، و پایدارى و مقاومت در برابر آنها، به طورى که از گشادگى خاطر و شادى و آرامشى که پیش از آن حوادث داشت بیرون نرود، و زبان خود را از شکایت و اعضای خود را از حرکات ناهنجار نگاه دارد.»[3]

قرآن کریم در آیات متعددی اهل ایمان را به صبر و شکیبائی فرمان داده و در آیه: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا استَعینوا بِالصَّبرِ وَالصَّلاةِ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از صبر (و استقامت) و نماز، کمک بگیرید! »[4] از اهل ایمان می خواهد[امر] که از صبر یاری و کمک بجویند و در انتهای آیه می فرماید: «إِنَّ اللهَ مَعَ الصّابِرینَ؛ (زیرا) خداوند با صابران است.»[5] و در آیه ای دیگر می فرماید: «وَ اللهُ یُحِبُّ الصَّابِرِینَ؛خداوند صابران را دوست دارد»[6] پس در نتیجه با توجه به صراحت این آیات؛ یاری و محبت خداوند شامل صابرین خواهد بود.

در احادیث ائمه معصوم (علیهم السلام) نیز به طور گسترده فواید و جایگاه صبر بیان شده است، امام صادق (علیه السلام) در حدیثی در بابت ارزش صبر می فرماید: «صبر نسبت به ایمان مانند سر است در مقابل تن، تن بى‏ سر بقایى ندارد و ایمان بدون صبر نیز، ارزشى نخواهد داشت.»[7]

با توجه به ارزش صبر که به آن اشاره شد، نتیجه صبر[با نیت الهی] رضایت پروردگار،
و به فرموده رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله): «عِنْدَ فَنَاءِ الصَّبْرِ یَأْتِی الْفَرَج» گشایش در امور است.[8] گشایشی که طبق فرمایش امیرالمومنین امام علی (علیه السلام): حَلاوَةُ الظَّفَرِ تَمْحُو مَرارَةَ الصَّبْرِ؛ شیرینی پیروزی، تلخی صبر را می زداید.[9] تلخی و رنج صبوری را می زداید.

پی نوشت:
[1]. لغت نامه دهخدا، واژه صَبر
[2]. التحقیق، ج6 ص 206
[3]. جامع السعادات، ج ‏3 ص 280
[4]. بقره، آیه153
[5]. همان
[6]. آل عمران146
[7]. کافی ج2 ص87
[8]. إرشاد القلوب ج 1ص150
[9]. غررالحکم ج3 ص398
--------------------------
مطالعه بیشتر در:
صبر

مجتبی کلانتری

جایگاه و ارزش صبر

آیه صبر

اقسام صبر

تشکن

تصویر پروفایل مذهبی

جایگاه و ارزش صبر

حدیث در مورد صبر

صبر

صبر چیست

مجتبی کلانتری

پاداش صبر

بسیج مجازی

مناسبت های هجری شمسی