حجت الاسلام کلانتری :: مجتبی کلانتری

امام موسی کاظم (علیه السلام) : مَثَل دنیا (و اموال و زیورآلات و تجمّلات آن) همانند آب دریا است که انسانِ تشنه، هر چه از آن بیاشامد بیشتر تشنه مى شود و آنقدر میل مى کند تا هلاک شود[*]
با بررسی آیات و روایات درمیابیم دنیا به دو قسم دنیای مذموم و ممدوح تقسیم بندی شده است ، مراد از دنیای مذموم و ناپسند ، دنیائی است که انسان را می فریبد و در خود غرق می نماید قرآن کریم می فرماید : فَلَا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَلَا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ [1] پس زندگى دنیا شما را نفریبد و (شیطانِ) فریبکار، شما را نسبت به خدا فریب ندهد. امیرالمومنین امام علی (علیه السلام) نیز در مورد دنیا می‌فرمایند: دل بستگى به دنیا، عقل را فاسد مى ‏کند، قلب را از شنیدن حکمت ناتوان مى ‏سازد و باعث عذاب دردناک مى ‏شود. [2]
مراد از دنیای ممدوح و پسندیده دنیائی است که در مسیر آن رضایت الهی جلب شده و انسان در پی آن به کمالات معنوی خواهد رسید ، قرآن کریم می فرماید : وَ ابْتَغِ فِیما آتاکَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنْیا وَ أَحْسِنْ کَما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَیْکَ وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ فِی الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْمُفْسِدِینَ [3] و در آنچه خداوند به تو داده است، سراى آخرت را جستجو نما و (در عین حال) بهره‌ات را نیز از این دنیا فراموش مکن و همان‌گونه که خداوند به تو احسان کرده است، تو نیز (از این ثروت به دیگران) احسان نما وبدنبال فساد در زمین مباش که خداوند، فسادگران را دوست نمى‌دارد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در حدیثی مشهور می فرماید «الدُّنْیَا مَزْرَعَةُ الْآخِرَة» [4] حضرت دنیا را مزرعه آخرت معرفی می نماید که مومن با کشت در مزرعه دنیا در آخرت از آن استفاده کند.
شکی نیست دنیا وسیله ای برای رسیدن به مقامات عالیه اخروی است ولی این بدین معنا نیست که انسان باید برای کسب رضایت الهی دنیا را ترک گفته و برای آن کوشش ننماید ، امام رضا علیه السلام : لَیسَ مِنّا مَن تَرَکَ دُنیاهُ لِدِینِه وَ دینَهُ لِدُنیاه [5] از ما نیست آن که دنیاى خود را براى دینش و دین خود را براى دنیایش ترک گوید. از فرمایش حضرت واضح است که اسلام برای انسان هم دنیا را می خواهد هم آخرت و هرگز نمی پذیرد که مومن به بهانه آخرت دنیا را ترک بفرماید ، امیرالمومنین امام علی (علیه السلام ) می فرماید: «‌اِعْمَلْ لِدُنْیَاکَ کَأَنَّکَ تَعِیشُ أَبَداً وَ اعْمَلْ لاِخِرَتِکَ کَأَنَّکَ تَمُوتُ غَداً» [6] برای دنیای خـودت چنان عمل کن که گویا در دنیا تا ابد زندگی می‌کنی؛ و برای آخـرت خـودت چنان عمل کن که گویا همین فردا می‌میری

پی نوشت :
[*] . تحف العقول ، ص ۲۹۲
[1] . سوره لقمان آیه 33
[2] . مستدرک الوسایل ج 12 ، ص41
[3] . سوره قصص آیه 77
[4] . مجموعه ورام، ج1، ص 183
[5] . بحارالانوار، ج 78، ص 346
[6] . مستدرک الوسائل ج1 ص146.
----------------------------------
مطالعه بیشتر در:
دنیا در قرآن

----------------------------------

آواتارهای حاضر در سایت ziaossalehin.ir ، کانال تلگرام t.me/tarh14 ، وبلاگ tarh14.tebyan.net ، وبلاگ http://tarh14.blog.ir وبلاگ http://mojtabakalantari.blog.ir ، اینستاگرام instagram.com/tarh14 ، ویسگون wisgoon.com/124000 ، نزدیکا nazdika.com و ... نیز بارگذاری شده است.

امیرالمومنین امام على(علیه السلام): لا یُستَعانُ على الدهرِ إلاّ بالعَقلِ. در برابر روزگار، جز از خِرَد نمی توان کمک گرفت.[*]
تمام مشکلات بشر در طول تاریخ و در دنیای امروز این است که افراد در کارها و مشکلات با مشعل خرد و عقل حرکت نمی کند،متاسفانه اکثر امور امروز انجام نمی شود مگر بر اساس خواهش های نفسانی و عقلانیت در آن جائی ندارد، اگر عقلانیت در زندگی حاکم شود وضع به گونه ای دیگر خواهد شد و بشر در دنیا و آخرت هرگز گرفتار نخواهد شد.
در آیات و روایات عقل به معانی مختلفی اراده شده است. از نظر قرآن جایگاه ارزشی عقل را می بایست با توجه به نقش آن در زندگی انسان تحلیل و ارزیابی کرد. تعقل موجب می شود تا انسان خدا و هستی و خود را بشناسد.[1] و به تشخیص حق و باطل بپردازد و ارزش ها و ضد ارزش ها و نیز زشت و زیبا و خوب و بد را بشناسد و در برابر آن ها موضع گیری مناسبی داشته باشد.[2] امام رضا(علیه السلام) نیز می فرماید: «صدیقُ کلُّ إمرء عقلهُ و عدوّهُ جهلهُ»[3] صادقترین دوست انسان عقل و دشمن او جهل اوست. زیرا عقل است که موجب می شود انسان خداوند را بشناسد و به تشخیص حق و باطل بپردازد.
با توجه به چنین جایگاه و نقش عقل در زندگی انسان است که امیرمومنان علی(علیه السلام) می فرماید: «نخستین پایه اسلام، عقل است.»[4]؛ چرا که عقل از طریق استدلال از آیات آفاقی و انفسی، حقایق از جمله حقیقت بزرگ و بی همتایی چون خدا را اثبات می‏کند و پس از اثبات خدا، خوبی و لزوم تسلیم در برابر خداوند و ایمان به خدا را به انسان گوشزد می‏کند.
امام صادق(علیه السلام) می فرماید: «مَنْ کانَ عاقِلاً کانَ لَهُ دِینٌ، وَ مَنْ کانَ لَهُ دِینٌ دَخَلَ الْجَنَّهَ»؛[5]کسى که عاقل باشد دین دارد، و کسى که دین داشته باشد داخل بهشتمى شود بنابراین، بهشت جاى عاقلان است. البته، عقل در اینجا به معنى معرفت راستین است، نه شیطنت هاى شیاطین که در سیاستمداران جبار و ظالم جهان دیده مى شود، که به گفته امام صادق(علیه السلام):«شَبِیهَهٌ بِالْعَقْلِ وَ لَیْسَتْ بِالْعَقْل»؛ شبیه عقل است، ولى عقل نیست![6]
در تمامی امور عقل کارگشا است امیرالمومنین امام على(علیه السلام) می فرماید: لا یُستَعانُ على الدهرِ إلاّ بالعَقلِ. در برابر روزگار، جز از خِرَد نمی توان کمک گرفت.[7] زیرا عقل است که شهوات و دنیا پرستی را کنترل می نماید و انسان فارغ از شهوات بهترین تصمیم را می گیرد حضرت امام علی(علیه السّلام) می فرماید: عقلی که به مرتبه ی کمال و نیرومندی رسیده است می تواند طبیعت بد و غرایز تندرو را مقهور و سرکوب نماید.[8] و نتیجه آن می شود که بهترین تصمیم را می گیرد که امیرالمومنین امام علی علیه السلام می فرماید: افکار عاقلانه ات تو را به راه صواب و هدایت واقعی راهنمایی می کند.[9] بطور مثال در حادثه کربلا تفکر خردورزانه جناب حر بود که موجب شد ایشان حق را از باطل تشخیص[البته با عنایت امام علیه السلام] و به سوی هدایت روی آورد مگرنه اینک ایشان از قاتلین سیدالشهدا علیه السلام محسوب می شدند نه شهیدان کربلا، و حاصل بحث این است که هدایت در گرو تعقل و تفکر صحیح و عمل به آن میسر می گردد.

پی نوشت:
[*]. بحارالانوار، ج 75، ص 7.
[1]. رعد، آیات ۳ و ۴؛ حج، آیه ۸
[2]. طه، آیه ۱۲۸؛ قصص،‌ایه ۶۰؛ انعام، آیه ۱۵۱
[3]. مجلسی بحارالانوار ج 1 ح 11: 87
[4]. ابن‏شعبه الحرانی،تحف‏ العقول، ص. ۱۹۶
[5]. کافى، جلد 1، صفحه 11، حدیث 6.
[6]. کافى، جلد 1، صفحه 11، حدیث 3.
[7]. بحارالانوار، ج 75، ص 7.
[8]. بحارالانوار، ج ۱۷، ص ۱۱۶.
[9]. غررالحکم، ص ۵۱۶.
---------------------------
مطالعه بیشتر در:
عقل و تعقل(در بیان حضرت امیر علیه السلام)

----------------------------------

مجتبی کلانتری

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «حجت الاسلام کلانتری» ثبت شده است

دنیا در آیات و روایات

رابطه عقل و دین

بسیج مجازی

مناسبت های هجری شمسی