امام جعفرصادق(علیه‌السلام):اَلشُّکرُ زیادةٌ فی‌النِّعمِ و اَمانٌ مِنَ الفَقرِ.شکرگزاری باعث وفور نعمت و مصونیت از فقر و تهیدستی است[*]
قرآن کریم در آیات متعددی شکرگزاری از نعمت های الهی را مورد تاکید قرار
داده و در آیه « لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ
إِنَّ عَذابی لَشَدیدٌ اگر شکرگزاری کنید ، ( نعمت خود را ) بر شما خواهم
افزود و اگر ناسپاسی کنید ، مجازاتم شدید است!» [1] شکر نعمت را مایه
ازدیاد نعمت و عدم شکرگزاری را موجب عذاب الهی معرفی نموده است.
هر چند انسان از شمارش نعمت های الهی عاجز است و این موضوع در آیه « وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا ۗ إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِیمٌ و اگر بخواهید که نعمتهای خدا را شماره کنید هرگز نتوانید، که خدا در حق بندگان بسیار آمرزنده و مهربان است. » [2] تصریح شده است و ضمنا انسان حتی توانایى شکر یک نعمت الهی را ندارند ، زیرا توفیق شکر ، نعمت دیگرى است که خود نیازمند شکر است و این موضوع در مناجات حضرت امام على بن الحسین (علیه السّلام) چنین بیان شده است : «فکیف لی بتحصیل الشّکر؟ و شکری ایّاک یفتقر الى شکر! فکلّما قلت لک الحمد، وجب علىّ لذلک ان اقول لک الحمد ؛ چگونه مى توانم شکر تو را کنم حال آن که توفیق بر شکرگزارى من نسبت به ذات مقدس تو نیاز به شکر دیگرى دارد! پس هر زمان بگویم «لک الحمد» بر من واجب مى شود که به خاطر این موفقیت نیز بگویم «لک الحمد»! [3] ولیکن با توجه به آیات قرآن کریم ، بندگان خدا باید به شکرگزاری نعمات الهی بپردازند و البته باید دانست طبق آیه «وَلَقَدْ آتَیْنَا لُقْمَانَ الْحِکْمَةَ أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ ۚ وَمَنْ یَشْکُرْ فَإِنَّمَا یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ حَمِیدٌ ، ما به لقمان حکمت دادیم؛ (و به او گفتیم:) شکر خدا را بجای آور هر کس شکرگزاری کند، تنها به سود خویش شکر کرده؛ و آن کس که کفران کند، (زیانی به خدا نمی‌رساند)؛ چرا که خداوند بی‌نیاز و ستوده است.» [4] خداوند بی نیاز از شکر گزاری بندگان است و این بندگان خدا هستند که محتاج شکرگزاری منعم هستند تا از آثار و برکات متعدد آن بهره مند گردند .
علما عبارات مختلفی در تعریف شکر آورده اند که یکی از جامع و ساده ترین آن قدردانى از نعمت است ، خواه در قلب باشد یا به وسیله زبان و یا از طریق عمل [5]
همچنان که در تعریف شکر اشاره شد ، شکرگزاری بندگان نسبت به خداوند سه قسم است:
۱. شکر قلبی و آن تصور نعمت و شناخت منعم است ؛ ۲. شکر زبانی و آن ثنای بر
منعم است ؛ ۳. شکر عملی و آن انجام خیرات و پرهیز از گناه با نعمات الهی
است.[6] و این سه مرحله شکر گزاری همان مراتب ایمان است همچنان که
امیرالمومنین امام علی (علیه السلام) در حدیثی ایمان را این گونه معرفی می
نماید : ایمان عبارت است از معرفت قلبی ، اعتراف زبانی و عمل با اعضای بدن
[7] پس هر انسان با توجه به عمق ایمان خویش به شکر نعمت های الهی می پردازد
که عالی ترین درجه شکرگزاری انجام سه قسم آن بطور توام است.
پی نوشت:
[*]. تحف‌العقول ص 376
[1]. سوره ابراهیم ، آیه 7
[2]. سوره نحل، آیه 16
[3]. بحار الانوار؛ ج 91، ص 146.
[4]. سوره لقمان ، آیه 12
[5]. اخلاق در قرآن ؛ ج 3 ؛ ص88.
[6]. چهل حدیث، امام خمینی (ره)ج 12ص 343
[7]. نهج البلاغه، حکمت 218.
-----------------------
مطالعه بیشتر:
شکر نعمت
آواتار مناسبتی :
مناسبت های هجری قمری : (لینک آواتار / لینک پُست)
حلول ماه محرم : نام گذاری های روزهای محرم
شب اول محرم : مسلم ابن عقیل علیهم السلام
شب دوم محرم : ورود کاروان به کربلا ( ورودیه )
شب سوم محرم : حضرت رقیه علیها السلام
شب چهارم محرم : طفلان زینب علیهما السلام
شب چهارم محرم : حضرت حر بن یزید ریاحی
شب پنجم محرم : عبدالله ابن الحسن علیهم السلام
شب پنجم محرم : حضرت زهیر بن قین
شب ششم محرم : حضرت قاسم ابن الحسن علیه السلام
شب هفتم محرم : حضرت علی اصغر علیه السلام
شب هشتم محرم : حضرت علی اکبر علیه السلام
نهم محرم : تاسوعا حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام
دهم محرم : عاشورا حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام
شب یازدهم محرم : حرکت کاروان از کربلا
دوازدهم محرم : شهادت امام سجاد علیه السلام
شب سیزدهم محرم : مصائب حضرت زینب کبری علیها السلام
بیست و چهارم محرم : شهادت امام سجاد علیه السلام به نقلی
حلول ماه صفر : مصائب شام ، ورود کاروان به شام بلا
پنجم صفر : شهادت حضرت رقیه سلام الله علیها
هفتم صفر : شهادت امام حسن مجتبی (علیه السلام)
بیستم صفر : اربعین حسینی ، رابطه اربعین و ظهور
بیست و هشتم صفر : رحلت حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله)
بیست و هشتم صفر : شهادت امام حسن مجتبی (علیه السلام) (به نقلی)
آخرین روز صفر : شهادت امام رضا (علیه السلام)
حلول ربیع الاول : آیا باید حلول ماه ربیع الاول را تبریک گفت؟
پنجم ربیع الاول : وفات حضرت سکینه (سلام الله علیها)
هشتم ربیع الاول : شهادت امام حسن عسکری (علیه السلام)
نهم ربیع الاول : آغاز ولایت و امامت امام زمان (علیه السلام)
دهم ربیع الاول : سالگرد ازدواج حضرت محمد و خدیجه کبری
دهم ربیع الاول : وفات حضرت عبدالمطلب (علیه السلام)
دوازدهم ربیع الاول : آغاز هفته وحدت اسلامی
هفدهم ربیع الاول : ولادت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله)
هفدهم ربیع الاول : ولادت امام صادق (علیه السلام)
بیست و ششم ربیع الاول : صلح امام حسن (علیه السلام) با معاویه
حلول ربیع الثانی : قیام توابین با شعار یا لثارت الحسین
چهارم ربیع الثانی : ولادت حضرت عبدالعظیم حسنی (علیه السلام)
هشتم ربیع الثانی : ولادت امام حسن عسکری (علیه السلام)
دهم ربیع الثانی : وفات حضرت معصومه (علیها السلام)
حلول جمادی الاول : وقایع ماه جمادی الاول و بررسی جنگ موته
پنجم جمادی الاول : میلاد حضرت زینب کبری (علیها السلام)
پنجم جمادی الاول : روز پرستار (شرایط پرستاری از نظر اسلام)
دهم جمادی الاول : جنگ جمل (فتنه ناکثین)
سیزدهم جمادی الاول : شهادت حضرت فاطمه (به روایت ۷۵ روز ۱۱ ه ق)
.
مناسبت های هجری شمسی : (لینک آواتار / لینک پُست)
پنجم آذر ماه : روز بسیج ، هفته بسیج
شانزدهم آذر ماه : روز دانشجو
بیست و هفتم آذرماه : روز وحدت حوزه و دانشگاه
یکم دی : شب یلدا ( سی آذر )
نهم دی ماه : روز بصیرت و میثاق امت با ولایت
.
آواتار غیر مناسبتی : (لینک پست)
لیست آواتارهای قدیمی طراحی شده ( 250 آواتار ) .
متشکریم سردار سلیمانی ( شکست داعش ) .
چه امواتی را شهید حکمی می گویند ؟ .
فواید زیارت امام حسین (علیه السلام) .
آثار گریه بر سیدالشهدا(علیه السلام) .
ولادت حضرت عیسی (علیه السلام) .
نشکر خدام الحسین (علیه السلام) .
خدمت به خلق بسیج سازندگی .
با چه کسی محشور می شویم .
ولایت امیرالمومنین حصنی .
دشمنی قوم یهود با اسلام .
ما همه سپاهی هستیم .
شکرگزاری از نعمت ها .
دنیا در آیات و روایات .
کتابت و نقل حدیث .
رابطه عقل و دین .
شوهر مناسب .
تحیت و سلام .
